Prowadzenie własnej działalności gospodarczej to zorganizowana działalność zarobkowa. Wykonuje się ją we własnym imieniu i w sposób ciągły. Aby rozpocząć własny biznes, trzeba się zarejestrować w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG).
Rejestracja w CEIDG dotyczy również przedsiębiorców, którzy chcą być wspólnikami spółki cywilnej. Ale jeśli spodziewasz się niskich przychodów, możesz prowadzić działalność bez dodatkowych formalności. Nie musisz się rejestrować jako przedsiębiorca.
Kluczowe wnioski
- Rejestracja firmy w CEIDG jest obowiązkowa dla większości przedsiębiorców
- Drobna działalność o niskich przychodach może być prowadzona bez rejestracji
- Zarejestrowana działalność gospodarcza daje dostęp do różnych form opodatkowania
- Założenie firmy wiąże się z koniecznością wskazania rachunku bankowego
- Niektóre branże wymagają uzyskania specjalnych zezwoleń lub licencji
Kto może założyć działalność gospodarczą w Polsce?
W Polsce można prowadzić przedsiębiorstwo przez różne grupy osób. Warunki prowadzenia działalności gospodarczej wymagają, by osoba była pełnoletnia i miała zdolność do czynności prawnych. Młodzież niepełnoletnia może założyć firmę, ale potrzebna jest zgoda rodziców.
Obywatele Unii Europejskiej i Europejskiego Obszaru Gospodarczego
Obywatele z państw członkowskich Unii Europejskiej (UE) i Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) mają wolność prowadzenia działalności w Polsce. Mają takie same prawa co obywatele polscy. Dzięki temu mogą swobodnie prowadzić swoje firmy w naszym kraju.
Obywatele państw spoza UE i EOG
Osoby z państw poza UE i EOG mogą prowadzić działalność firm spoza Unii w Polsce. Muszą mieć odpowiednie zezwolenie na pobyt, jak zezwolenie na pobyt stały. Przepisy dotyczące cudzoziemców określają te warunki.
Podsumowując, w Polsce można prowadzić działalność gospodarczą, jeśli jest się pełnoletnim i ma zdolność do czynności prawnych. Niepełnoletni lub osoby ograniczone w zdolności prawnej mogą też prowadzić firmę, ale potrzebują wsparcia rodziców.
Jak założyć działalność gospodarczą – rejestracja
Planujesz rozpocząć własną działalność gospodarczą w Polsce? To świetna decyzja. Ale zanim zaczniesz, musisz poznać wymagania rejestracyjne. Działalność gospodarcza to aktywność zarobkowa prowadzona we własnym imieniu.
Chcąc ją prowadzić, musisz zarejestrować się w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG).
Działalność wymagająca rejestracji
Większość rodzajów działalności gospodarczej wymaga rejestracji w CEIDG. Rejestracja daje legalność firmy i dostęp do świadczeń socjalnych. Po rejestracji otrzymasz numer REGON, który musisz uzyskać w ciągu 14 dni.
Jeśli Twój roczny obrót przekroczy 200 000 zł, musisz zarejestrować się jako podatnik VAT.
Działalność nierejestrowana
- Jeśli spodziewasz się, że Twoje przychody z działalności nie przekroczą 50% minimalnego wynagrodzenia (około 1300 zł) i nie prowadziłeś działalności gospodarczej przez ostatnie 60 miesięcy, możesz prowadzić tzw. „działalność nierejestrowaną” bez konieczności rejestracji w CEIDG.
- Nie musisz rejestrować także niektórych form działalności, takich jak agroturystyka rolników, produkcja wina przez rolników czy rolniczy handel detaliczny.
Pamiętaj, że rejestracja działalności gospodarczej w Polsce może być przeprowadzana online. Cały proces zajmuje zaledwie 2-3 godziny. Zapewnia to szybkość, wygodę i oszczędność czasu w procesie zakładania firmy.
Nadanie nazwy dla działalności gospodarczej
Rejestrując się w CEIDG, musisz wybrać nazwę działalności. Nazwa musi zawierać imię i nazwisko w mianowniku. Możesz dodać elementy opisujące działalność lub jej lokalizację.
Pamiętaj, że jedna osoba fizyczna może mieć tylko jeden wpis w CEIDG. Nie możesz mieć kilku firm na swoje nazwisko.
- 73.2% jednoosobowych firm w Polsce zawiera w nazwie co najmniej imię i nazwisko założyciela.
- Tylko 1 podmiot gospodarczy może być zarejestrowany w CEIDG na jedną osobę fizyczną.
- Nazwy spółek cywilnych nie wymagają obowiązkowo zawierać imion i nazwisk wspólników, ale powinny zawierać dopisek „spółka cywilna” lub skrót „s.c.”.
- Przedsiębiorcy mogą używać nazwy skróconej w codziennej działalności, np. „Szarlotka” zamiast „Szarlotka – Janina Kowalska”.
Przed rozpoczęciem działalności sprawdź dostępność wybranej nazwy. Unikniesz konfliktów z innymi podmiotami. Możesz zmienić nazwę w dowolnym momencie, zgodnie z wytycznymi.
Wybór adresu działalności gospodarczej
Wybór miejsca dla firmy to ważny krok. Może to być dom, biuro, punkt usługowy czy magazyn. Ważne, by miał tytuł prawny do nieruchomości. Ten tytuł zgłasza się do CEIDG.
Rodzaje tytułów prawnych do nieruchomości
Może być wiele tytułów prawnych. Na przykład:
- Prawo własności
- Prawo użytkowania wieczystego
- Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu
- Dzierżawa
- Najem
- Użyczenie
Wybór miejsca pracy wpływa na dostępność dla klientów. Również na koszty utrzymania i zgodność z prawem. Miejsce pracy musi być stałe i dobrze zorganizowane.
„Przedsiębiorca rejestrujący się w CEIDG musi zgłosić adres do doręczeń, a także adres stałego miejsca wykonywania działalności, jeśli takie jest.”
Tytuły prawne mogą wpływać na koszty działalności. Na przykład, jeśli korzystasz z lokalu od rodziny, musisz opodatkować wynajem.
Zmiana adresu działalności w CEIDG jest łatwa i nie kosztuje. Daje to przedsiębiorcom możliwość dostosowania miejsca pracy do potrzeb.
Wybór kodu PKD dla działalności
Gdy zarejestrujesz firmę w Polsce, musisz wybrać kod PKD dla swojej działalności. Ten wybór jest ważny, bo niektóre kody wiążą się z opodatkowaniem czy koniecznością posiadania kasy fiskalnej.
Wybierając kod PKD, pamiętaj, aby odzwierciedlić to, co planujesz robić w firmie. Możesz wybrać jeden główny kod i dodatkowo kilka uzupełniających.
Wyszukiwarka kodów PKD
Polska Klasyfikacja Działalności (PKD) to systematyka używana w statystyce i rachunkowości. Składa się z 5 poziomów, od ogólnych sekcji po szczegółowe podklasy. W sumie jest około 400 kodów PKD.
Aby znaleźć odpowiedni kod PKD, użyj wyszukiwarki kodów PKD na stronie FakturTax.pl lub zapytaj księgowego. Dobrze dobrane kody są kluczowe dla Twojej firmy.
- Kod PKD określa rodzaj działalności.
- Wszyscy przedsiębiorcy muszą podać kody PKD.
- Można podać do 10 kodów, z których jeden to główny.
- Zmiany w kodach PKD zgłasza się w ciągu 7 dni.
„Prawidłowe ustalenie kodów PKD jest kluczowe dla późniejszej możliwości wykonywania odpowiednich rodzajów działalności, a także ma znaczenie m.in. dla opodatkowania czy udziału w przetargach.”
Jeśli masz wątpliwości co do wyboru kodów PKD, zapytaj Ośrodek Klasyfikacji i Nomenklatur Urzędu Statystycznego. Skonsultuj się też z księgowym, aby mieć pewność, że wybrałeś właściwe kody dla firmy.
Rodzaje działalności wymagające zezwoleń
Przedsiębiorcy często mogą prowadzić biznes bez dodatkowych pozwoleń. Ale w niektórych przypadkach potrzebne są specjalne uprawnienia. Może to obejmować licencje, koncesje, zezwolenia lub wpisy do rejestru.
Do działalności wymagających specjalnych uprawnień należą:
- poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż
- wytwarzanie i obrót materiałami wybuchowymi, bronią i amunicją
- wytwarzanie, przetwarzanie, magazynowanie, przesyłanie, dystrybucja i obrót paliwami i energią
- ochrona osób i mienia
- przewozy lotnicze
- usługi transportu drogowego, przewozy kolejowe osób lub rzeczy
- pośrednictwo w obrocie nieruchomościami i zarządzanie nieruchomościami
- prowadzenie agencji pracy, agencji pracy tymczasowej, instytucji szkoleniowej dla bezrobotnych
- kinematografia, gry losowe i totalizatory, działalność ubezpieczeniowa, bankowość, usługi telekomunikacyjne
- eksport i import broni, import alkoholi i papierosów, handel hurtowy i detaliczny napojami alkoholowymi
- prowadzenie agencji celnych, pośrednictwo pracy, działalność związana z kupnem i sprzedażą wartości dewizowych, produkcja i handel lekami
Aby prowadzić te działalności, trzeba spełnić określone warunki. Należy uzyskać odpowiednie zezwolenia, licencje lub koncesje. Cały proces rozpoczyna się po zarejestrowaniu firmy.
„Koncesje mogą być udzielane na czas określony, przy czym nie mogą być krótsze niż 5 lat ani dłuższe niż 50 lat.”
Warto pamiętać, że organ koncesyjny może odmówić wydania koncesji. Może to również cofnąć ją, jeśli są nieprawidłowości. Przedsiębiorca, któremu cofnięto koncesję, może ubiegać się o nową po 3 latach.
Jak założyć działalność gospodarczą – opodatkowanie
Prowadząc działalność gospodarczą, jesteś podatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT). Możesz wybrać spośród trzech form opodatkowania: opodatkowania według skali podatkowej, podatku liniowego lub ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. Każda z tych opcji ma swoje plusy i minusy. Ważne jest, aby dokładnie przeanalizować, która z nich najlepiej pasuje do Twojej firmy.
Opodatkowanie według skali podatkowej
Opodatkowanie według skali oznacza, że będziesz płacić 12% podatku od dochodów do 85 528 zł. Za nadwyżkę ponad tę kwotę zapłacisz 32% podatku. Ta forma opodatkowania jest polecana osobom z niskimi dochodami lub tym, którzy nie chcą się zajmować skomplikowanymi rozliczeniami.
Podatek liniowy
Podatek liniowy to 19% od dochodów. Jest to dobra opcja dla osób z wysokimi dochodami. Pozwala na stosunkowo niską stawkę podatkową niezależnie od wysokości dochodu.
Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych
Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych to opodatkowanie zryczałtowane. Stawka podatku zależy od rodzaju działalności i wynosi od 2% do 17% przychodu. Najczęściej wybierają go mali przedsiębiorcy, którzy chcą uproszczenia w rozliczeniach podatkowych.
Pamiętaj, że nie wszystkie rodzaje działalności gospodarczej kwalifikują się do opodatkowania ryczałtem. Ważne jest, aby zapoznać się z przepisami, aby wybrać najlepszą formę opodatkowania dla Twojej firmy.
Obowiązek rejestracji VAT
Jako przedsiębiorca w Polsce, musisz zazwyczaj zarejestrować się do VAT. VAT to podatek na każdym etapie obrotu. Ale są sytuacje, gdy możesz być zwolniony z tego podatku.
Zwolnienia z VAT
- Jeśli twoja roczna sprzedaż nie przekracza 200 000 zł, możesz być zwolniony. Nie musisz się rejestrować do VAT.
- Niektóre działalności, jak sprzedaż produktów spożywczych czy usługi medyczne, są całkowicie zwolnione z VAT.
- Jeśli sprzedajesz tylko towary i usługi zwolnione z VAT, nie musisz się rejestrować.
- Firmy rozpoczynające działalność w trakcie roku mają limit sprzedaży proporcjonalny do liczby dni działalności.
Jeśli jesteś zwolniony z rejestracji VAT, ale chcesz odliczać VAT od zakupów, możesz się do niego zarejestrować dobrowolnie.
„Regulatorzy definiują zakres usług doradczych szeroko, obejmując usługi takie jak doradztwo podatkowe, prawne, finansowe czy techniczne.”
Podsumowując, rejestracja VAT jest obowiązkowa, chyba że spełniasz warunki zwolnienia. Sprawdź, czy twoja działalność kwalifikuje się do któregoś z nich.
Prowadzenie księgowości i rachunki firmowe
Przedsiębiorcy muszą zacząć od właściwego prowadzenia księgowości. Można wybrać między uproszczoną a pełną formą księgowości. Małe firmy często wybierają uproszczoną księgowość, która jest prostsza w obsłudze.
Formy księgowości
- Podatkowa księga przychodów i rozchodów – prosta forma księgowości, wystarczająca dla małych firm z obrotami poniżej 1,2 mln euro rocznie.
- Pełne księgi rachunkowe – bardziej rozbudowana forma księgowości, wymagana dla większych przedsiębiorstw lub firm o złożonej strukturze.
Wymagania rachunków bankowych
Przedsiębiorcy muszą mieć rachunek firmowy. Nie można zawsze płacić gotówką – ustawa ogranicza płatności gotówkowe do 15 tys. zł. Rachunek bankowy jest potrzebny do opłacania składek ZUS i rozliczeń z Urzędem Skarbowym.
Dobre zarządzanie finansami firmy zaczyna się od dokładnej księgowości i profesjonalnego rachunku. To pozwala na skuteczne planowanie i kontrolę finansów.
Jak założyć działalność gospodarczą – składki ZUS
Jako przedsiębiorca musisz płacić składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne do ZUS. Ale firmy nowe lub te, które zamknęły działalność co najmniej 60 miesięcy temu, mają szansę na korzystne rozwiązania. Mogą skorzystać z „ulgi na start” i składek preferencyjnych.
„Ulga na start” i składki preferencyjne
Przedsiębiorcy nowi mogą przez pierwsze 6 miesięcy korzystać z „ulgi na start”. To oznacza, że nie muszą płacić składek na ubezpieczenia społeczne i inne. Po tym czasie, przez kolejne 24 miesiące, płacą niższe składki ZUS.
Składki preferencyjne to duże ulgi dla nowych przedsiębiorców. Minimalna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne wynosi 60% przeciętnego wynagrodzenia, co w 2024 roku to 3553,20 zł. Wtedy składki ZUS to:
- Emerytalna: 19,52% od podstawy, czyli 693,58 zł
- Rentowa: 8% od podstawy, czyli 284,26 zł
- Chorobowa: 2,45% od podstawy, czyli 87,05 zł
- Fundusz Pracy: 2,45% od podstawy, czyli 87,05 zł
- Wypadkowa: 1,67% od podstawy, czyli 59,34 zł
- Łącznie: 1211,28 zł (bez składki zdrowotnej)
Przedsiębiorcy z „ulgą na start” płacą tylko składkę na ubezpieczenie zdrowotne. Ta wynosi 903 zł.
„Wysoka różnica w wysokości składek ZUS to istotna oszczędność, szczególnie dla rozpoczynających działalność gospodarczą.”
Po okresie preferencyjnym, przedsiębiorca może nadal korzystać z „Małego ZUS plus”. Wysokość składek zależy od jego dochodu.
Wniosek
Założenie działalności gospodarczej wymaga wielu formalności. Ale daje też szansę na rozwój własnego biznesu. Ważne jest, aby znać przepisy, wybrać dobry sposób opodatkowania i zarejestrować działalność.
Rejestracja działalności w Polsce jest bezpłatna. Można złożyć wniosek online na stronie biznes.gov.pl lub osobiście w urzędzie. GUS przyznaje numer REGON w ciągu 7 dni.
Formularz CEIDG-1 jest kluczowy do założenia firmy i zmian w rejestracji. Zależnie od powodu, wypełnia się różne części formularza. Osoby startujące z działalnością pozarolniczą i rolnicy z KRUS dodatkowo wypełniają pozycję 13.
FAQ
Kto może założyć działalność gospodarczą w Polsce?
Osoby pełnoletnie mogą samodzielnie założyć firmę. Mają pełną odpowiedzialność za swoje działania. Osoby niepełnoletnie muszą mieć pomoc rodziców.
Obywatele UE i EOG mają takie same prawa jak Polacy. Osoby spoza UE mogą prowadzić działalność, jeśli mają odpowiednie uprawnienia.
Kiedy należy zarejestrować działalność gospodarczą?
Jeśli chcesz prowadzić działalność zarobkową, musisz się zarejestrować w CEIDG. To dotyczy także osób chcących być wspólnikami spółki cywilnej.
Jeśli masz niewielkie przychody, możesz prowadzić działalność bez formalności.
Jak nadać nazwę dla działalności gospodarczej?
Podczas rejestracji w CEIDG musisz wybrać nazwę firmy. Nazwa musi zawierać twoje imię i nazwisko.
Możesz dodać do nich inne elementy, na przykład opisujące działalność. Jedna osoba fizyczna może mieć tylko jeden wpis w CEIDG.
Gdzie można prowadzić działalność gospodarczą?
Możesz prowadzić firmę w jednym lub wielu miejscach. Może to być punkt usługowy, biuro, mieszkanie lub nawet bez stałego adresu.
Ważne jest, aby mieć prawo do miejsca, które zgłosisz do CEIDG.
Jak wybrać kod PKD dla działalności?
Przed rejestracją musisz wybrać kod PKD. Kody PKD mają duże znaczenie, ponieważ wpływają na opodatkowanie.
Wybierz kod odpowiadający twojej działalności. Możesz wybrać jeden główny kod i dodatkowe.
Jakie zezwolenia mogą być wymagane do prowadzenia działalności?
Przedsiębiorcy często nie potrzebują zgody na prowadzenie biznesu. Ale w niektórych przypadkach potrzebne mogą być uprawnienia zawodowe.
Może być potrzebna licencja, koncesja czy wpis do rejestru działalności regulowanej.
Jak rozliczać podatki w działalności gospodarczej?
Jako przedsiębiorca jesteś podatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych. Masz do wyboru trzy formy opodatkowania.
Możesz być opodatkowany na zasadach ogólnych, według skali podatkowej lub ryczałtem. Wybór ryczałtu zależy od rodzaju działalności.
Kiedy należy zarejestrować się do VAT?
VAT jest pobierany na każdym etapie obrotu. Przedsiębiorcy zwykle muszą się zarejestrować do VAT.
Jeśli twoja sprzedaż nie przekracza 200 tys. zł rocznie, możesz uniknąć rejestracji VAT.
Jak prowadzić księgowość działalności gospodarczej?
Przedsiębiorcy muszą prowadzić dokumentację rachunkową. Można to zrobić w formie uproszczonej lub pełnej.
Możesz korzystać z rachunku firmowego lub prywatnego. Ważny jest rachunek bankowy, bo nie wszystkie transakcje można przeprowadzać gotówką.
Jakie składki ZUS muszą opłacać przedsiębiorcy?
Przedsiębiorcy muszą opłacać składki do ZUS. To dotyczy ubezpieczenia społecznego, Funduszu Pracy, Funduszu Solidarnościowego i ubezpieczenia zdrowotnego.
Firmy zaczynające działalność lub zamknąłe na co najmniej 60 miesięcy mogą skorzystać z Ulgi na start. To zwalnia z opłacania niektórych składek przez pierwsze 6 miesięcy.